Bijdrage Gemeentebelangen in de herindelingsvergadering van 3 december 3013 j.l.
De discussie over de bestuurlijke toekomst van onze gemeente kwam na de verschijning van het rapport van de commissie Jansen eind februari van dit jaar in een stroomversnelling. Onze fractie pleitte in maart al voor een verkenning van alle mogelijkheden. Natuurlijk wilden en willen ook wij (nog steeds) zelfstandig blijven, maar om te voorkomen dat we in de achterhoede zouden belanden drongen we aan op een zo objectief mogelijk proces waarbij alle mogelijkheden naast elkaar zouden worden gezet. Het college en de collegepartijen van Bedum kozen ervoor om zo lang mogelijk vast te blijven houden aan zelfstandigheid zonder direct alle beschikbare mogelijkheden te bestuderen. Daardoor ontstond de situatie dat er steeds mogelijkheden afvielen. De optie van een schil rond de stad, met vergelijkbare schakelgemeentes is daar een voorbeeld van. Maar, zoals Aristoteles heeft gezegd ‘ slechts de macht om het verleden te herscheppen, wordt de goden ontzegd’. Hoewel het verleden niet meer ongedaan kan worden gemaakt, kunnen wij wel onze toekomst scheppen. Eigenlijk zijn er geografisch gezien op dit moment nog twee mogelijkheden: de zuidkant (waarbij de stad de enige optie is) en de Noordkant.
We hebben als GB ontzettend geworsteld met de vraag of we beide opties (noord en Zuid) nog open moeten laten voor onze burgers en of dat daadwerkelijk in hun belang is. Daarom hebben we vorige week ook een concept motie rondgestuurd in de hoop dat dit een gesprek met u op gang zou brengen en ons mogelijk zou verbinden. Noord en Zuid in dit stadium beide tegen het licht houden en aan de burgers voorleggen lijkt de meest objectieve en democratische oplossing. Maar dit onderwerp is een stuk complexer dan dat. Wij zijn GB, wij zijn een lokale partij die voor de belangen van alle burgers in onze gemeente op komt. Ons bestaansrecht is gelegen in het feit dat wij los van de belangen van landelijke politieke partijen en over kleur en religie heen, recht willen doen aan dat wat bij onze lokale, dorpse identiteit hoort. Daarom hebben we de afgelopen periode veelvuldig onze achterban geraadpleegd, we hebben via onze crowdsourcesite vele reacties gekregen. We zijn in gesprek gegaan met onze burgemeester en we hebben contact gezocht met andere partijen in onze regio. Op grond van dit proces komen wij tot de conclusie dat we de optie richting het zuiden los moeten laten en wel om de volgende redenen:
- welk onderzoek dan ook levert geen eureka uitkomst op, het is niet zo dat we door zaken zo objectief mogelijk op een rijtje te zetten alle consequenties voor onze inwoners kunnen benoemen en kunnen overzien bij een keuze voor Noord of Zuid. Het is geen wiskunde! Er zal altijd een gedeelte gevoel en subjectiviteit bij komen kijken. Argumenten dat we in werk, winkelen en uitgaan op de stad zijn gericht, zijn geen argumenten om dan maar bij de stad te gaan horen. Vele van onze burgers die wij hebben geraadpleegd geven aan wel de lusten, maar heel bewust niet de lasten van de stad te willen hebben. We kunnen niet overzien wat de gevolgen van een keuze voor de stad danwel het platteland zijn, maar we weten wel dat we qua samenstelling en problematiek beter tot ons recht komen in een herindeling met vergelijkbare partners, dan in een herindeling met een partner van een andere planeet, waar sprake is van een geheel andere problematiek dan de onze. Daar komt nog bij dat we de hijgende adem van de provincie in onze nek voelen. Plasterk heeft al aangegeven het Beleidskader uit 2011 te wijzigen en daarbij de provincie een zwaardere rol bij gemeentelijke herindelingen toe de delen. Voorstellen die gericht zijn op een herindeling per 2016 en later zullen volgens het nieuwe beleidskader beoordeeld worden, is het plan. Ondanks dat wij vinden dat op die manier het risico ontstaat dat er tekort wordt gedaan aan het beginsel van decentrale autonomie, dat nota bene in art. 124 lid 1 van onze Grondwet is verankerd, hebben we ook geen tijd te verliezen in het zoeken naar de beste optie, het liefst unaniem gesteund door alle betrokken raden, daar hebben de burgers het meeste aan. We hebben daarbij vertrouwen in onze burgemeester. Hij heeft net als wij gepleit voor zelfstandigheid, maar ook hij realiseert zich dat als we enkel en alleen vast houden aan die gedachte, de bal over het net gaat vliegen, er straks geen samenwerkingspartners meer zijn en er voor ons wordt beslist. Het G7 voorstel waarin wordt voorgesteld om een denkrichting verder uit te werken, zoals dat er nu ligt, kan dan ook met recht een huzarenstukje worden genoemd, waarvoor onze grote complimenten!
Vanuit de gedachte dat wij in het belang van onze burgers vinden dat dit dossier geen inzet van verkiezingsretoriek moet worden en dat we de burgers geen mogelijkheden willen voorhouden die hoogst onwaarschijnlijk zijn, want dat lijkt de keuze voor zelfstandig blijven helaas steeds meer, hoewel het nog steeds onze voorkeur heeft, steunen wij dan ook het voorstel van dit college om de G7 variant te gaan onderzoeken. Maar daar willen we het niet bij laten. Hoewel het geen wiskunde is, hebben we wel een gerenommeerd instituut dat onderzoek doet naar lokale overheden en dat onderzoek heeft gedaan naar herindelingen, het COELO.GB vindt dat de menselijke maat en burgerbetrokkenheid centraal moeten staan in de hele herindelingsdiscussie. Uit het onderzoek van het COELO blijkt dat dit in gevaar komt bij gemeentes die groter zijn dan 60.000 inwoners. Daarom willen wij het college oproepen om ook de BMWE variant mee te nemen in haar verkenningen. Daarmee bedoelen we de hele gemeente Eemsmond. De BMWE variant zonder de Eemshaven zoals de commissie Jansen hem voorstelde is niet toekomstbestendig gebleken, zoals ook unaniem door onze raad is verwoord. Maar de denkrichting was wat ons betreft wel logisch. Deze gemeenten hebben al een stevige basis gelegd in het kader van de samenwerking en de nieuwe gemeente zal bij herindeling ongeveer 50.000 inwoners gaan tellen. Daarbij blijven we dus binnen de grenzen van het COELO voor wat betreft burgerbetrokkenheid en de menselijke maat. Vanuit de niet te onderschatten tijdsdruk van de provincie lijkt het ons onverstandig om deze variant eerst buiten beschouwing te laten. We lopen dan het risico dat ongeacht de uitkomst van de G7 verkenning ons straks geen tijd meer wordt gegund om ook nog naar deze variant te kijken. En daar maken we ons zorgen over. Bovendien is het bijvoeglijk naamwoord goed (dus de beste variant) relatief, iets is pas goed als je ook een alternatief hebt wat je dan als slecht bestempelt. GB vindt het dus belangrijk dat de burgers wat te kiezen hebben en er is ook daadwerkelijk wat te kiezen! Een G7 variant met 100.00 inwoners vs een BMWE variant met 50.000 inwoners, die beide passen bij onze eigen dorpse identiteit. Laten we ook hier vooral het uitgangspunt van de decentrale autonomie niet vergeten, de provincie noch de rijksoverheid mogen zomaar voorbij gaan aan de eigen inbreng van gemeentebesturen en inwoners.
Ten aanzien van de vervolgprocedure gaat onze voorkeur ernaar uit dat de inwoners zich straks middels een referendum hierover kunnen uitspreken. Maar een referendum is een volgende stap in dit toch al ingewikkelde proces en behoeft ontegenzeggelijk een zeer professionele communicatieaanpak, om te voorkomen dat de keuze alleen maar op grond van emotie wordt gemaakt. Wij willen het in dit stadium graag mee geven aan de andere partijen ter overweging voor het volgende stadium. Een volksraadpleging past wat ons betreft goed bij burgerparticipatie- en betrokkenheid. Daarnaast doen we daarmee recht aan art. 5 van het Europees Handvest inzake lokale autonomie, waarin staat dat
‘Wijzigingen van plaatselijke gebiedsgrenzen worden niet aangebracht zonder vooraf de desbetreffende plaatselijke gemeenschappen te raadplegen, zo mogelijk door middel van een referendum, waar dit wettelijk is toegestaan’
Dank u wel.
Klik hier voor het amendement over de BMWE variant, herindeling 3 december 3013